Czy Ty mnie słuchasz?
Powtarzać można dwa razy, ale można i sto. To już zależy od naszej cierpliwości. Komunikacja z małymi dziećmi jest wdzięczna, ale również pełna wyzwań. Zdawać by się mogło, że im dziecko staje się starsze, tym łatwej mu będzie słuchać, co się do niego mówi. I pewnie tak jest…w idealnym świecie. Zdarzało Wam się nieraz mówić do dziecka i mieć wrażenie, że słyszy ale nie słucha? Rodzice wiedzą doskonale o czym mówimy. A nauczyciele w przedszkolu obserwują takie zjawisko nagminnie i to każdego dnia. Czym są zaburzenia przetwarzania słuchowego i co w praktyce oznacza funkcjonowanie z dzieckiem, którego ten problem dotyczy? I jeszcze ważniejsze pytanie – czy jest na to recepta? Problem ten dotyczy wielu dzieci i co cieszy, jest coraz częściej dostrzegany.
Czym jest CAPD?
Zaburzenia przetwarzania słuchowego to pojęcie znane również jako Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego ( CAPD-Central Auditory Processing Disorders) i są zespołem objawów wynikających z zaburzeń zmysłu słuchu. Mają one swoje źródło w układzie nerwowym i dotyczą sytuacji, w których badania słuchu u pacjenta nie wykazują żadnych dysfunkcji, ale jego zachowanie jest podobne do człowieka z klasycznym niedosłuchem. Skomplikowane? Zaraz wszystko wytłumaczymy!
To zaburzenie dotyczy najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym, chociaż często ujawnia się wśród dzieci rozpoczynających przygodę ze szkołą. Bo to właśnie w tym okresie nasz słuch jako zmysł musi zabrać się ostro do roboty. Stawiane są przed nim konkretne wymagania a on nie zawsze nadąża za wszystkim, co się wokół dzieje. Zaburzenia, którym poświęcamy dzisiejszy artykuł dotyczą 5-7% dzieci w wieku szkolnym, 30% dzieci z dysleksją i 40-50% dzieci z trudnościami w nauce (!!!). Okazuje się również, że problem ten spotyka dwa razy częściej chłopców.
Jaki są objawy CAPD?
- problemy z koncentracją
- nieprawidłowe rozumienie pytań czy poleceń
- wada wymowy
- trudności w regulacji emocji
- mylenie podobnie brzmiących słów
- problemy z nauką języków obcych
- nadwrażliwość na dźwięki
- trudności z czytaniem i pisaniem
- obniżona koordynacja ruchowa
- mylenie strony lewej i prawej
- męczliwość lub nadaktywność
- trudności w kontaktach społecznych
- niewyraźne pismo
- wycofanie
Od wielu lat udaje się również diagnozować przyczyny CAPD, do których należeć mogą:
- wystąpienie w okresie rozwoju płodowego infekcji wirusowych takich jak: toksoplazmoza, cytomegalia czy nawet grypa
- wcześniactwo,
- palenie tytoniu, picie alkoholu czy przyjmowanie narkotyków przez matkę w okresie ciąży
- niedotlenienie w czasie porodu lub po porodzie
- uraz głowy
- alergia
- częste i przewlekłe infekcje, zapalenia ucha środkowego
- przerośnięty trzeci migdał
- genetyczne predyspozycje – dotyczą np. dysleksji
Zaburzeniom przetwarzania słuchowego mogą dodatkowo towarzyszyć:
- szumy uszne
- nadwrażliwość słuchowa na specyficzne dźwięki
- niedosłuch obwodowy
Trudności związane z funkcjonowaniem
Dzieci z CAPD nie potrafią właściwie selekcjonować dźwięków, które docierają do nich z otoczenia. Mają trudności w rozumieniu mowy, szczególnie gdy równolegle mówi do nich kilka osób, zaburzenia koncentracji, są impulsywne. Co ciekawe u wielu dzieci z tym zaburzeniem diagnozowano wcześniej zespół nadpobudliwości ruchowej czy psychoruchowej (ADHD), podczas gdy prawdziwym problemem były zaburzenia przetwarzania słuchowego. Dzieci te nie lubią hałasu, muszą włożyć więcej wysiłku aby się skoncentrować, często postrzeganie są jako dzieci niesforne, niegrzeczne i na koniec NIE-PO-SŁU-SZNE. Skarżą się na bóle głowy, zmęczenie, bywają również rozdrażnione. Trudniej im funkcjonować wśród rówieśników. Tracą wówczas poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Jeżeli przegapimy odpowiedni moment na rozpoczęcie terapii już w przedszkolu, to nauka w szkole stanie się dla nich nie lada wyzwaniem.
Czy łatwo jest zauważyć takie dzieci wśród rówieśników? Zapewne tak. Ale kolejnym krokiem jest rozmowa wychowawcy z rodzicami i skierowanie ich do odpowiedniego terapeuty, który zajmie się diagnozą i zaplanuje adekwatną do danego dziecka terapię.
O terapiach skierowanych do tej grupy dzieci przeczytacie w naszym kolejnym artykule.